Afvallen lukt niet: De werkelijke oorzaken en oplossingen

Afvallen kan behoorlijk frustrerend zijn. U eet gezond, sport regelmatig, maar de weegschaal blijft hetzelfde. Of erger nog: u komt er zelfs kilo’s bij. Dit herkennen veel mensen en u bent er niet alleen mee.

De bekende regel ‘minder eten, meer bewegen’ werkt lang niet altijd. Uw lichaam is namelijk geen simpele rekenmachine. Er spelen veel meer dingen mee: uw hormonen, stress, slaap en zelfs de bacteriën in uw darmen. In dit artikel leggen we uit waarom afvallen soms gewoon niet lukt. U krijgt duidelijke uitleg over wat er in uw lichaam gebeurt en praktische tips die echt werken.

Waarom de calorieën regel niet altijd klopt

Veel mensen denken: meer verbranden dan eten = afvallen. Klinkt logisch, maar zo simpel is het niet. Wanneer u veel minder gaat eten, raakt uw lichaam in paniek. Het denkt dat er een hongersnood aankomt. Wat doet uw lichaam dan? Het schakelt over naar de spaarmodus. Uw lichaam gaat zuiniger om met energie. U verbrandt minder calorieën, zelfs als u niks doet. Dit heet metabolische aanpassing.

Het gevolg? Afvallen wordt steeds moeilijker. En zodra u weer normaal gaat eten, komen de kilo’s er snel weer bij. Uw lichaam bereidt zich namelijk voor op de volgende ‘hongersnood’ en slaat extra vet op. Ook uw hormonen spelen een grote rol. Deze stoffen in uw lichaam bepalen hoe u energie opslaat en verbrandt. Als deze uit balans zijn, kan afvallen bijna onmogelijk worden.

Hormonen die uw gewicht bepalen

Als afvallen niet lukt, zijn vaak uw hormonen de boosdoener. Deze chemische boodschappers regelen alles in uw lichaam, ook hoe u vet opslaat.

Insuline problemen 

Insuline zorgt ervoor dat suiker uit uw bloed naar uw cellen gaat. Eet u veel zoete dingen en bewerkt eten? Dan moet uw lichaam heel veel insuline maken. Na een tijdje raken uw cellen ‘doof’ voor insuline. Het gevolg: meer vet rond uw buik.

Stress en cortisol 

Bij stress maakt uw lichaam cortisol aan. Een beetje is normaal, maar te veel is slecht nieuws. Hoge cortisol zorgt voor meer honger, vooral zin in ongezond eten. En het zorgt ervoor dat uw lichaam vet vasthoudt.

Schildklier problemen

Uw schildklier werkt als de thermostaat van uw lichaam. Deze klier bepaalt hoe snel uw stofwisseling werkt. Bij een trage schildklier verbrandt u veel minder calorieën. U kunt dan aankomen terwijl u eigenlijk weinig eet. Heeft u altijd het koud, bent u moe en valt u moeilijk af? Dan kan uw schildklier te traag werken. Een bloedtest bij de dokter kan dit uitwijzen. Met de juiste behandeling gaat afvallen vaak veel beter.

Andere redenen waarom afvallen lukt niet

Naast hormonen zijn er nog meer dingen die afvallen moeilijk maken. Deze worden vaak over het hoofd gezien.

Medicijnen die dik maken

Sommige medicijnen kunnen u laten aankomen. Denk aan bepaalde pijnstillers, antidepressiva en bloeddrukmedicijnen. Ze kunnen uw honger vergroten of uw stofwisseling vertragen. Gebruikt u medicijnen en komt u aan? Bespreek dit met uw dokter. Vaak zijn er alternatieven die minder invloed hebben op uw gewicht.

Uw darmbacteriën

In uw darmen leven miljarden bacteriën. Deze kleine beestjes helpen bij de vertering en beïnvloeden zelfs uw gewicht. Bij sommige mensen zijn er te veel ‘dikmakers’ en te weinig ‘afvallers’ tussen deze bacteriën. Een verstoorde darmflora kan voor ontstekingen zorgen en afvallen bemoeilijken. Het goede nieuws: u kunt dit verbeteren door anders te eten.

Te weinig slaap

Slaapt u slecht? Dan maakt uw lichaam meer hongerhormoon (ghreline) en minder verzadigingshormoon (leptine). Hierdoor heeft u meer honger en wordt u minder snel vol. Probeer elke nacht 7 tot 9 uur te slapen. Goed slapen is net zo belangrijk als gezond eten voor uw gewicht.

Chronische ontstekingen

Soms heeft uw lichaam een lichte, langdurige ontsteking. Dit merkt u vaak niet, maar het kan wel afvallen bemoeilijken. Uw lichaam denkt dat er gevaar is en houdt daarom vet vast. Ontstekingsremmend eten kan helpen. Denk aan vette vis, noten en veel groenten.

Waarom de weegschaal liegt

Veel mensen kijken alleen naar het getal op de weegschaal. Maar dat vertelt niet het hele verhaal. U kunt vet verliezen en tegelijk spieren opbouwen. Dan blijft uw gewicht hetzelfde, maar bent u wel slanker geworden.

Spieren zijn zwaarder dan vet, maar ze zien er strakker uit. Bovendien verbranden spieren meer calorieën, zelfs als u niks doet. Daarom is krachttraining zo belangrijk bij afvallen. Meet liever uw tailleomvang, maak foto’s of let op hoe uw kleren zitten. Dat geeft een beter beeld van uw vooruitgang dan alleen de weegschaal.

Praktische tips voor duurzaam afvallen

Stop met strenge diëten die niet werken. Pak liever de echte oorzaken aan waarom afvallen lukt niet. Dit vraagt geduld, maar werkt wel op lange termijn.

Zorg voor stabiele bloedsuikers

Eet vooral onbewerkte producten: vlees, vis, eieren, groenten, fruit en noten. Deze zorgen ervoor dat uw bloedsuiker niet de hele dag op en neer schiet. Dat voorkomt hongerbuien en helpt bij afvallen. Vermijd suikerrijke drankjes, snoep, koekjes en wit brood. Deze zorgen voor pieken in uw bloedsuiker en daarna voor extra honger.

Verminder stress

Stress maakt afvallen veel moeilijker. Probeer daarom manieren te vinden om te ontspannen. Ga wandelen in de natuur, doe ademhalingsoefeningen of probeer meditatie.Ook sporten helpt tegen stress, maar overdrijf niet. Te veel sporten kan juist voor meer stress zorgen.

Verbeter uw slaap

Ga elke dag rond dezelfde tijd naar bed en sta op hetzelfde tijdstip op. Zorg voor een donkere, koele slaapkamer. Stop een uur voor bedtijd met schermen kijken. Heeft u moeite met slapen? Probeer dan een warm bad, rustige muziek of een boek lezen voor het slapengaan.

Versterk uw darmen

Eet regelmatig gefermenteerde producten zoals yoghurt, kefir of zuurkool. Deze bevatten goede bacteriën voor uw darmen. Eet ook veel vezels uit groenten zoals uien, knoflook en prei. Deze voeden de goede bacteriën in uw darmen.

Beweeg slim

Combineer krachttraining met wat cardio. Te veel hardlopen of fietsen kan averechts werken door stress te verhogen. Bouw liever spieren op met gewichten of bodyweight oefeningen. Spieren verbranden meer calorieën dan vet, ook als u rust.

Eet genoeg

Dit klinkt gek, maar te weinig eten kan een reden zijn waarom afvallen lukt niet. Uw lichaam gaat dan in de spaarmodus en verbrandt minder. Eet voldoende om uw lichaam goed te laten functioneren, maar kies wel voor gezonde, voedzame producten.

Veelgestelde vragen over afvallen

Waarom val ik niet af ondanks gezond eten en sporten?

Er kunnen verschillende redenen zijn waarom afvallen lukt niet. Mogelijk zijn uw hormonen uit balans, heeft u een trage schildklier, of speelt stress een rol. Ook sommige medicijnen of slaapproblemen kunnen afvallen bemoeilijken.

Het is belangrijk om naar uw lichaam als geheel te kijken, niet alleen naar eten en bewegen.

Is mijn stofwisseling kapot door diëten?

Uw stofwisseling is niet kapot, maar kan wel vertraagd zijn door herhaaldelijk te weinig eten. Dit is een natuurlijke reactie van uw lichaam.

Het goede nieuws: dit kunt u herstellen. Eet geleidelijk weer meer, bouw spieren op en zorg voor minder stress. Dan gaat uw stofwisseling weer beter werken.

Hoe beïnvloedt stress mijn gewicht?

Stress zorgt voor het hormoon cortisol. Te veel cortisol geeft meer honger, vooral in ongezond eten. Ook houdt uw lichaam dan meer vet vast, vooral rond uw buik.

Stress verstoort ook uw slaap, wat het probleem nog erger maakt.

Waarom is krachttraining belangrijk?

Krachttraining bouwt spieren op. Spieren verbranden meer calorieën dan vet, zelfs als u niks doet. Hierdoor gaat uw stofwisseling omhoog.

Ook helpt krachttraining tegen stress en verbetert het uw slaap. Allebei belangrijk voor afvallen.

Kan te weinig eten het probleem zijn?

Ja, zeker. Als u te weinig eet, denkt uw lichaam dat er een hongersnood is. Het gaat dan zuiniger om met energie en houdt vet vast.

Eet voldoende gezonde voeding om uw lichaam goed te laten werken.

Wat kunt u nu doen?

Afvallen is ingewikkelder dan alleen calorieën tellen. Als afvallen lukt niet, spelen er vaak diepere oorzaken mee dan u denkt.

Kijk naar uw hormonen, stress, slaap en darmen. Deze hebben allemaal invloed op uw gewicht. Door deze aan te pakken, kunt u eindelijk de resultaten krijgen waar u naar zoekt.

Het vraagt misschien wat meer tijd dan snelle diëten, maar het werkt wel echt. En het belangrijkste: u kunt het volhouden zonder jezelf uit te hongeren.